Terapia poznawczo - behawioralna wprowadzenie do zagadnienia
Poznawczo-behawioralny trening zmiany nastawień.
Terapia poznawcza została opracowana przez Barona T.Becka w latach sześćdziesiątych XX wieku jako usystematyzowana, krótkoterminowa i zorientowana na teraźniejszość forma psychoterapii nastawiona na rozwiązywanie aktualnych problemów oraz zmianę nie przystosowawczych wzorców myślenia.
Model poznawczy terapii opiera się na przekonaniu, że zniekształcone i nie przystosowawcze myślenie ( wpływające na nastrój i zachowanie pacjenta) jest nieodłączna cechą wszystkich zaburzeń psychicznych. Dlatego tylko realistyczna ocena rzeczywistości i zmiana myślenia prowadzi do poprawy nastroju i zachowania, a utrzymująca się poprawa jest wynikiem zmiany głębokich przekonań pacjenta, z powodu których z trudem przystosowuje się do dziejącej się rzeczywistości. Jak wykazały wyniki badań longitudinalnych ( trwających wiele lat , obserwacja długoterminowa ) , opartych o neuroobrazowanie mózgu ,stosowanie technik poznawczo-behawioralnych zmienia trwale struktury mózgu odpowiedzialne za dobry nastrój i poczucie spełnienia i szczęścia.
Poznawczo –behawioralny trening zachowań realizowany jest według procedury:
-
Wyjaśnienie modelu poznawczego
-
Nasze emocje i zachowania pozostają pod wpływem sposobu, w jaki spostrzegamy zdarzenia. Nasze uczucia zależą nie tyle od sytuacji , co od sposobu w jaki ją konstruujemy i interpretujemy, co o niej myślimy. Myśli, które pojawiają się w danej sytuacji są tzw. myślami automatycznymi. Najczęściej są szybkie , krótkie i nie zdajemy sobie sprawy z ich istnienia, ale uświadamiamy sobie następujące po nich emocje. W rezultacie bezkrytycznie przyjmujemy je za prawdę i reagujemy nawykowo , czasem inaczej niż naprawdę chcielibyśmy.
-
Trening rozpoznawania automatycznych myśli.
-
Rozpoznawania automatycznych myśli można się nauczyć, śledząc zmiany nastroju. Kiedy zauważymy u siebie zmianę emocji, zastanówmy się, Co przed chwilą przyszło mi na myśl?
-
Ocena automatycznych myśli.
-
W pewnym stopniu proces ten odbywa się automatycznie. Jeśli okaże się, że dana interpretacja jest błędna i skorygujemy ją, prawdopodobnie zauważymy poprawę nastroju. Oznacza to, że poddanie dysfunkcjonalnych myśli racjonalnej refleksji, zazwyczaj wpływa na zmianę emocji
-
W czasie terapii pacjent uczy się jak oceniać prawdziwość automatycznych myśli
4. Rozpoznawanie przekonań
-
Rodzaj automatycznych myśli, które decydują o jakości naszych emocji uzależniony jest od wewnętrznych przekonań
-
Od dzieciństwa formułujemy przekonania dotyczące nas samych i naszych światów ( indywidualne wyobrażenia o otaczającym świecie ). Te tzw. przekonania kluczowe ukształtowały się we wczesnym dzieciństwie, kiedy nie posiadaliśmy jeszcze refleksyjnej świadomości i kiedy przekonania osób znaczących ( rodziców, dziadków, opiekunów i innych ) stawały się naszymi przekonaniami.
-
Przekonania kluczowe kształtują opinie dot. sytuacji, a te z kolei wpływają na rodzaj automatycznych myśli, które decydują o tym jak się czujemy emocjonalnie i w związku z tym jak się zachowujemy.
-
Jedynie rozpoznanie kluczowych przekonań i zmiana ich może spowodować zmianę pojawiających się automatycznych myśli, a te z kolei mogą wpłynąć na zmianę naszych uczuć i w związku z tym na zmianę zachowań.
-
Przy użyciu bardzo wielu różnych metod terapeuta poznawczo-behawioralny uczy pacjenta jak weryfikować prawdziwość wybranych przekonań , a następnie inaczej interpretować zdarzenia . Im dalej sięga zmiana najgłębszych przekonań tym mniejsze jest prawdopodobieństwo nawrotu problemu
Irena Sosin